تعریف مدرسه شناختی
مدرسه شناختی مدرسه‌ای است که براساس رویکرد شناختی اداره می شود. علوم شناختی به عنوان دانشی چند رشته ای است که از علم اعصاب، روان شناسی، زبان شناسی، هوش مصنوعی و فلسفه ذهن تشکیل شده است. این دانش بر هر آنچه که با مغز و ذهن انسان سر و کار دارد تاثیرگذار است و طبعا دانشی است که آموزش و پرورش بیشترین تاثیر را از آن خواهد پذیرفت.
روان شناسی شناختی به عنوان یکی از شاخه های علوم شناختی در تلاش است تا کارکردهای مغز را براساس یافته های علوم شناختی پیاده سازی کند و آموزش و پرورش شناختی به دنبال آن است تا رویکرد شناختی را در آموزش و پرورش پیاده کند.
مدرسه شناختی، مدرسه ای که دانش آموز محور است و معلم در آن نقش مربی و تسهیل کننده روند آموزش را بر عهده دارد. اصلی ترین وظیفه مدرسه شناختی فراهم کردن محیطی است که در آن دانش آموز براساس انگیزه درونی خود به یادگیری پرداخته و در مسیر یادگیری مسئولیت پذیر باشد. هدف اصلی این مدارس آماده سازی کودکان و نوجوانان برای زندگی واقعی است تا در ایفای نقش اجتماعی خود از رشد لازم ذهنی، شخصیتی، هیجانی، اخلاقی، معنوی و اجتماعی برخوردار گردند.
در واقع مدرسه شناختی محیطی است که مسئولیت اصلی یادگیری برعهده دانش آموز بوده و مربی به او کمک می کند تا توانایی ها و استعدادهای خود را شناسایی کرده و در جهت تقویت آن به یادگیری بپردازد.
اهداف مدرسه شناختی:
- پرورش افراد خلاق و شاداب که توانایی حل مسائل خود در همه جنبه های زندگی را دارند.
- پرورش افراد دارای اعتماد به نفس بالا که توانایی ابراز مهارت‌ها و توانایی‌هایب خود را دارند.
- پرورش افرادی متعهد در برابر مسئولیت ها که منعطف بوده و توانایی کار تیمی دارند.
- پرورش افرادی مستقل که شناخت کافی از خود و توانایی هایشان دارند و مسیر زندگی شان را براساس آن طراحی می کنند.
پرورش افرادی که براساس انگیزه های درونی خود به یادگیری می پردازند و در همه جنبه های زندگی خود به دنبال رشد ویادگیری هستند
فرایند یادگیری در مدرسه شناختی:
در مدرسه شناختی دانش آموز محور یادگیری است و دانش خود را می سازد. در واقع در این مدارس که دانش آموز محور می باشد، دانش آموز به دنبال یادگیری براساس انگیزه های درونی خویش است.
در این مدارس دانش آموز هدفمند است و در فرایند تصمیم گیری مشارکت و برای یادگیری خود برنامه ریزی می کند. دانش آموز از استقلال و خود مدیریتی برخوردار است و مسئولیت یادگیری خود را برعهده می گیرد. اما از آنجا که در نظام آموزشی سنتی دانش آموزان براساس نظام پاداش و تنبیه به تحصیل و یادگیری پرداخته‌اند یکی از مهم ترین چالش ها در مدرسه شناختی آموزش مهارت خود مدیریتی به دانش آموزان است.
خود مدیریتی یکی از حوزه های هوش هیجانی ( EQ) است. دانیل گلمن نویسنده‌ی کتاب مشهور “هوش هیجانی” این مهارت را با شش ویژگی توصیف می کند:
- خویشتن داری
- روشن بینی
- سازگاری
- دستاوردها
- ابتکار
- خوش بینی
بنابراین تدوین برنامه های آموزشی در مدارس شناختی به گونه ای است که این ویژگی ها را در افراد تقویت کرده و با ایجاد بستر مناسب به یادگیری بهتر دانش آموزان کمک کند.